Nội dung quyền kinh tế, văn hóa xã hội trong Hiến pháp năm 2013

Quyền kinh tế, văn hóa, xã hội của công dân Việt Nam được ghi nhận rõ nét trong Hiến pháp năm 2013.

Quyền kinh tế trong Hiến pháp năm 2013

Về phát triển kinh tế, Hiến pháp năm 2013 khẳng định nhiệm vụ xây dựng nền kinh tế nước ta là nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập, hợp tác quốc tế, công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Vấn đề hội nhập kinh tế phải chủ động và tích cực hội nhập sâu rộng trên các lĩnh vực vì lợi ích quốc gia. Đồng thời, Hiến pháp năm 2013 xác định mục tiêu phát triển bền vững, thể hiện quan điểm phát triển kinh tế gắn kết chặt chẽ với phát triển văn hóa, tiến bộ và công bằng.

Về tính chất, các thành phần của nền kinh tế, Hiến pháp năm 2013 xác định nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo. Các thành phần kinh tế là bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức đầu tư, sản xuất, kinh doanh góp phần xây dựng đất nước.

Khác với các bản Hiến pháp trước đây, Hiến pháp năm 2013 tư duy về các thành phần kinh tế mới hơn cũng như quy định một cách khái quát. Cách thể hiện này phù hợp với đạo luật cơ bản, bảo đảm tính lâu dài của Hiến pháp, đồng thời phù hợp với sự vận động, phát triển của nền kinh tế thị trường.

Tinh thần của Hiến pháp là không đồng nhất kinh tế nhà nước với doanh nghiệp nhà nước, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo chứ không phải doanh nghiệp nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế được đối xử bình đẳng với doanh nghiệp nhà nước, các doanh nghiệp cùng hoạt động trong một hành lang pháp lý chung theo cơ chế thị trường cùng hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật.

Liên quan đến vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế, Hiến pháp năm 2013 đã có những quy định nhiệm vụ tương ứng của các từng cơ quan nhằm quyết định mục tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản để phát triển kinh tế.

Về chế độ sở hữu, Hiến pháp năm 2013 tôn trọng đa hình thức sở hữu, bảo hộ quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế, phần vốn góp trong doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác. Tài sản hợp pháp của cá nhân, được pháp luật bảo hộ và không bị quốc hữu hóa. Đây là điều kiện để thúc đẩy đầu tư, sản xuất, phát triển kinh tế ở mỗi quốc gia.

Về tài sản thuộc sở hữu toàn dân, Hiến pháp năm 2013 quy định cụ thể loại tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện  làm chủ sở hữu và thống nhất quản lý.

Về tài chính, tiền tệ, Hiến pháp năm 2013 bổ sung một điều quy định về ngân sách nhà nước, dự trữ quốc gia, quỹ tài chính và các nguồn tài chính công khác do Nhà nước quản lý sử dụng hiệu quả, công khai, đúng pháp luật. Ngân sách nhà nước bao gồm: ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, trong đó ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo. Các khoản thu, chi ngân sách nhà nước phải được thực hiện theo dự toán và do luật định.

Xem thêm tại: Phaptri.vn thư viện pháp luật cho mọi nhà

Quyền văn hóa xã hội trong Hiến pháp năm 2013 

Về lĩnh vực xã hội, Hiến pháp năm 2013 xác định trách nhiệm của Nhà nước đầu tư phát triển các lĩnh vực an sinh xã hội, văn hóa, giáo dục, công nghệ. Cụ thể:

Về lao động, việc làm, Hiến pháp năm 2013 quy định công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp và nơi làm việc. Người lao động được bảo đảm các điều kiện làm việc an toàn; được hưởng lương và có chế độ nghỉ ngơi thích hợp. Nhà nước nghiêm cấm phân biệt đối xử và cưỡng bức lao động. Đồng thời, Nhà nước cũng khuyến khích, tạo điều kiện để người sử dụng lao động tạo việc làm cho người lao động đảm bảo tạo điều kiện xây dựng quan hệ lao động tiến bộ và ổn định.

Về y tế và chăm sóc sức khỏe, Hiến pháp năm 2013 quy định mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bình đẳng trong việc sử dụng dịch vụ y tế. Nhà nước có nhiệm vụ đầu tư phát triển việc chăm sóc sức khỏe của Nhân dân đặc biệt là vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Về phúc lợi và an sinh xã hội, Hiến pháp năm 2013 quy định công dân có quyền được bảo đảm an sinh xã hội. Nhà nước và xã hội khuyến khích thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công, tạo bình đẳng về cơ chế thụ hưởng phúc lợi xã hội, phát triển hệ thống an sinh xã hội, trợ giúp người cao tuổi, người khuyết tật, người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn.

Tìm hiểu thêm: mẫu hợp đồng mua bán xe

Về văn hóa, Hiến pháp năm 2013 quy định mọi người có quyền tiếp cận các giá trị văn hoá vào. Đồng thời, khẳng định Nhà nước và xã hội sẽ phát triển văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại nhằm đáp ứng nhu cầu tinh thần của Nhân dân; phát triển các phương tiện truyền thông nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của Nhân dân; tạo dựng gia đình ấm no, tiến bộ.

Về giáo dục, Hiến pháp quy định công dân có quyền và nghĩa vụ học tập và khẳng định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu để nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài. Đồng thời quy định trách nhiệm của Nhà nước trong việc đầu tư và thu hút cho giáo dục; bảo đảm giáo dục tiểu học là bắt buộc; từng bước phổ cập giáo dục trung học; phát triển giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp. Nhà nước cũng thực hiện chính sách học bổng, học phí hợp lý; ưu tiên phát triển giáo dục miền núi, hải đảo, và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. 

Về khoa học và công nghệ, Hiến pháp quy định mọi người có quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ và thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động đó và khẳng định phát triển khoa học, công nghệ là quốc sách giữ vai trò then chốt trong việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu khoa học và công nghệ; bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; tạo điều kiện để mọi người được thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động khoa học và công nghệ.

Nội dung khác: hợp đồng mua bán ô tô