Ưu điểm và hạn chế của mô hình nghị viện 2 viện so với mô hình 1 viện

 Ưu điểm và hạn chế của mô hình nghị viện 2 viện so với mô hình 1 viện

Mô hình tổ chức của Nghị viện là một trong những vấn đề không thể không được nhắc đến khi nghiên cứu về các vấn đề xoay quanh Nghị viện. Hiện tại, việc xây dựng Nghị viện có mô hình một hay hai viện vẫn đang gây nhiều tranh luận bởi những ưu thế và hạn chế của chúng. 

Yếu tố nào tạo nên mô hình nghị viện một viện hay hai viện của một quốc gia?

Hiện nay, không có một công thức chung để giải thích tại sao có nước tổ chức Nghị viện theo mô hình 2 viện, có nước lại theo mô hình 1 viện. Một số quan điểm cho rằng thiết lập mô hình Nghị viện tùy thuộc vào các yếu tố địa lý, dân số. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các yếu này  không quyết định được mô hình tổ chức nghị viện của một quốc gia. 

Ví dụ: Trung Quốc có số dân rất đông nhưng tổ chức Nghị viện theo mô hình một viện, Cộng hòa Saint Lucia có số dân ít hơn nhưng lại tổ chức Nghị viện theo mô hình hai viện. 

Do đó, yếu tố về địa lý và dân số không phải là vấn đề ảnh hưởng đến việc tổ chức mô hình Nghị viện của các quốc gia. 

Tuy nhiên, một số quan điểm khác lại cho rằng mô hình tổ chức Nghị viện một viện được áp dụng phổ biến ở các nước đơn nhất. Mô hình tổ chức Nghị viện hai viện được tổ chức ở các nước có mô hình nhà nước liên bang. Tuy nhiên, cũng có nhà nước liên bang tổ chức Nghị viện theo mô hình một viện, ví dụ như: Các tiểu vương quốc Ả Rập và không ít nhà nước đơn nhất có Nghị viện hai viện, ví dụ Bỉ, Campuchia, Tây Ban Nha, Thái Lan, Hà Lan,...). 

Vì vậy, quan điểm này cũng chưa có đủ cơ sở là lập luận thực tiễn để chứng minh Nghị viện một viện được áp dụng phổ biến ở các nước đơn nhất và Nghị viện hai viện được tổ chức ở các nước có mô hình nhà nước liên bang trên thực tế.

Xem thêm về: công ty luật uy tín

Bên cạnh đó, trên thực tế có một số nước chuyển từ mô hình hai viện sang mô hình một viện, ví dụ như ở Thuỵ Điển, Iceland, Đan Mạch. Trong khi đó, có nước từ một viện chuyển thành hai viện như Ba Lan, Tunisia. 

Điều này chứng tỏ rằng việc thành lập Nghị viện một viện hoặc hai viện ở các quốc gia phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như: điều kiện về lịch sử, văn hoá, truyền thống, tương quan giữa các tầng lớp xã hội ở mỗi quốc gia, sự tác động của các nước phát triển. 

Tìm hiểu thêm: dịch vụ ly hôn nhanh

Ưu điểm và nhược điểm của mô hình Nghị viện một viện và Nghị viện 2 viện

Trong mô hình một viện, quy trình lập pháp thường đơn giản hơn quy trình của Nghị viện hai viện. Thời gian xem xét các dự luật cũng được diễn ra nhanh hơn do các đạo luật không cần phải xem xét lại các quan điểm khác nhau giữa hai viện. Trách nhiệm giải trình về lập pháp tập trung hơn vì chỉ có một cơ quan có chức năng lập pháp. Tuy nhiên, sức ép về thời gian, giải quyết những mâu thuẫn không thống nhất nên có thể xảy ra giữa các vùng lãnh thổ, dân tộc trong cùng một quốc gia dẫn đến việc Nghị viện một viện có những quyết định vội vàng, hấp tấp.

Song mô hình hai viện lại có ưu điểm góp phần ngăn chặn sự quá tải, vội vàng của Hạ viện. Mặt khác, Thượng viện được coi là một yếu tố trong quy trình lập pháp, do đó, tạo nên cơ chế cân bằng về đối trọng. Thượng viện cũng có thể phát hiện những nhược điểm trong các dự luật khi Hạ viện bỏ sót. Thượng viện lúc này được xem là diễn đàn để phản ánh sự phản biện chín chắn đối với Hạ viện. Khoảng thời gian này có thể tạo cơ hội cho nhân dân đóng góp thêm làm giảm nguy cơ vội vàng trong hành động của Hạ viện. Bởi vậy, mặc dù có thể tạo ra sự trì hoãn trong tiến trình lập pháp, nhưng đây là một cơ sở cho những người ủng hộ thiết chế Thượng viện.

Tuy nhiên, mô hình Nghị viện 2 viện cũng có những nhược điểm nhất định. Một trong những ưu thế và cũng là nhược điểm của mô hình 2 viện là giữa 2 viện thường có những quan điểm khác nhau về lập pháp, thể hiện tính đại diện cho các nhóm cử tri khác nhau của mỗi viện. Chính vì vậy, quy trình lập pháp ở các nước theo mô hình 2 viện sẽ phức tạp hơn mô hình nghị viện 1 viện. Sự tham gia, kiểm tra của Thượng viện làm cho quy trình lập pháp kéo dài với thủ tục rườm rà, ngược lại đối với mô hình nghị viện 1 viện sẽ không có tình trạng này.

Vì vậy, có thể nói nhược điểm của mô hình 1 viện lại chính là ưu điểm của mô hình 2 viện và ngược lại. Do đó, mỗi quốc gia cần cân nhắc các điều kiện, tình hình và hoạt động lập pháp định hướng phát triển của quốc gia mình để lựa chọn mô hình tổ chức Nghị viện là một viện hay hai viện. Việc lựa chọn đúng đắn mô hình tổ chức sẽ là cơ hội để Nhà nước có thể vận hành, quản lý tốt nhất quốc gia. Điều này cũng có ý nghĩa cho sự ổn định và phát triển lâu dài của nhân dân của mỗi quốc gia.

Nội dung khác: văn bản đơn ly hôn